اصولاً پستانهاي زن را نمي توان جزئي از اندام جنسي او به شمار آورد. مهمترين نقش آنها در شيردهي است ولي از طرفي نمي توان نقش بسزاي پستانها در تحريکات جنسي و لذت شهواني را ناديده گرفت. فرايند ظهور و رشد سينه هاي زن در دوره بلوغ جنسي اش رخ مي دهد و اين رشد توسط هورمونهاي جنسي از جمله استروژن و پروژسترون کنترل مي شود.

 
 ساختار پستانها

 غدد پستاني بجز دوران بارداري و شيردهي در يک مرحله غير فعال به سر مي برند. ساختار اصلي آنها بافت چربي و همينطور بافت کشي متشکل از رشته هاي الاستيک مي باشد. هر پستان از 20-15 بخش به نام «لوب» تشکيل شده است که مانند گلبرگهاي گل مينا در کنار هم قرار دارند. هر لوب بنوبه خود از لوبولهاي کوچکتر و در نهايت هزاران لوبول ريز تشکيل يافته است که در آنها شير توليد مي شود. در بين اين اجزا شيارهايي به نام مجرا وجود دارد که به مرکز نوک پستان در ناحيه تيره پوست که «آراُلا» نام دارد منتهي مي شود. فضاي باقيمانده ميان مجراها و لوبولها را چربي پر مي کند.

 هر کدام از اين غدد مولد در سطح رويي قفسه سينه و در بالاي ماهيچه پکتوراليس قرار دارند. زمان حاملگي حجم اجزاي خوشه مانند داخل لوبها افزايش يافته و طي دوره توليد شير، سلولها مواد تشکيل دهنده شير از جمله پروتئين و چربي توليد مي کنند. اين سلولها همچنين به هنگام شيردهي منقبض شده و باعث خروج آن از پستانها مي شوند.
 
 داخل پستانها هيچ ماهيچه اي وجود ندارد، بلکه ماهيچه «پکتوراليس» درست زير آنها قرار گرفته و دنده ها را مي پوشاند. علاوه بر بافت چربي و فيبرهاي الاستيک مي توان به رگهاي خوني و همچنين رگهاي لنفاوي در سينه اشاره نمود. رگهاي لنفاوي در مسير خود به اجزاي لوبيا مانندي بنام غدد لنفاوي که معمولاً زير بغل، کشاله رانها و ديگر نواحي بدن يافت مي شوند، مي پيوندند.
 
 شکل ويژه پستانها و جايگاه مخصوصشان از طريق رباطهاي خاصي که بافت پستانها را در بر گرفته و آنها را حفاظت مي کنند تعيين مي شود. اين رشته ها که به «رباطهاي کوپر» معروفند در دوره حاملگي و نيز کهولت شل و يا کشيده مي شوند و موجبات آويزان شدن آنها را فراهم مي آورند.
 
 هورمونهاي جنسي در رشد و تکامل پستانها در دوره بلوغ و توليد شير از اهميت بسزايي برخوردارند. استروژن در رشد و نمو غدد و مجاري پستان نقش داشته و پروژسترون محرک اصلي تغيير و تکامل سلولهاي سازنده شير مي باشد.
 
 از ديگر هورمونهاي موثر مي توان به پرولاکتين اشاره کرد که از قسمت پيشين غده هيپوفيز ترشح شده و عامل محرک توليد شير مي باشد. در پاسخ به محرک مکش نوزاد، اکسيتوسين (مترشح در هيپوفيز پسين) به نوبه خود موجب خروج شير از پستان مادر مي شود.
 
 اصولاً تحريکات هورموني موجب رشد مجاري و بافت آلويولار و همچنين بافت چربي و در نتيجه افزايش حجم پستان مي شود. نوک پستانها و ناحيه اطراف آن نيز بزرگتر شده و به لمس و تحريکات خارجي حساس مي شوند. در دوران عادت ماهانه زنان، پستانها تحت تاثير هورمونهاي جنسي دچار تغييرات خاصي مي شوند که در هر شخص به گونه اي متفاوت بروز مي کند. از جمله اين تغييرات مي توان به افزايش حجم، ورم و نيز درد خفيفي در آنها اشاره نمود.
 
 اين علامات معمولاً پس از چند روز اول پريود ناپديد مي شوند. در دوره بارداري سايز پستانها بنا بر تاثير هورمون پروژسترون بطور چشمگيري افزايش مي يابد. نوک پستانها و نواحي پيرامونشان نيز بزرگتر شده و داراي رنگ دانه هاي بيشتري مي شوند. اين مکانيزم چربي پستانها را جايگزين کرده و آنها را براي توليد شير در مرحله نهايي حاملگي آماده مي سازد. درست پس از زايمان، شير در پستانها ساخته مي شود. بعد از اتمام دوره شيردهي پستانها به حالت دوران شروع حاملگي بر مي گردند. در دوره پس از يائسگي نيز گرچه ممکن است شکل پستانها زياد تغيير نکند، اما قسمت عمده ساختار مخصوص توليد شير با چربي جايگزين مي شود. در هر صورت گفتني است پستانهاي زن تنها در دوره حاملگي او شکل قطعي و نهايي خود را مي گيرند.
 
 با توجه به اين که هدف اصلي از وجود پستانها نقش مهم آنها در ساختن شير براي شيردهي مي باشد، اما اين دوران تنها دوره مختصري از زندگي زن را تشکيل مي دهد و با نقش زيبايي شناختي آنها در کيفيت زندگي اش به هيچ وجه قابل مقايسه نيست.
 
 از آنجا که سينه هاي زن نشان اصلي مونث بودن اوست، رضايت او از فرمشان در هويت و ابراز وجود او از اهميت بسزايي برخوردار مي باشد. مراقبت و توجه لازمه به سينه ها بخشي از سلامتي و زيبايي يک زن است که در بهبود روحيه اش موثر مي باشد.
 
 و اما با مُد روز چه مي توان کرد؟

زماني سينه هاي بزرگ و زماني سينه هاي کوچک مد مي شود. بنابراين زيبايي پستان لزوماً در اندازه آنها نيست. سينه ها مي توانند به شکل سيب و يا گلابي باشند. زيبايي سينه هاي يک زن در چگونگي بها دادن او به آنهاست. هر فرم سينه اي زيبايي منحصر به فرد خود را دارد و صد البته در نظر نظاره گر آن زيباست.
 
 چگونه به حفظ زيبايي و طراوت سينه ها بپردازيم؟
 يک توازن مناسب هورموني لازمه داشتن پستانهايي زيبا، سفت و باطراوت مي باشد. اين بالانس هورموني که از هيپو تالاموس –منطقه عصبي واقع در مغز–کنترل مي شود، مطابق با وضعيت روحي زن تغيير مي يابد. و به همين خاطر داشتن روحيه اي شاد، خوش بين و متوازن زمينه سينه هايي سفت و زيباست.
 
 در شرايط خاصي شايد بتوان فرم و اندازه سينه ها را با يک عمل جراحي تغيير داد، ولي با مراعات قوانين ساده و مختصر بهداشتي و عدم سهل انگاري حداقل مي توان از شل و آويزان شدن آنها جلوگيري نمود.
 
 آيا قرار دادن پستانها در معرض آفتاب مضر است؟
 بنظر مي رسد که نور خورشيد باعث سرطان سينه نمي شود؛ با اين وجود بهتر است به دليل پوست بسيار حساس و آسيب پذيرشان آنها را تا حد ممکن از تابش نور شديد آفتاب پوشاند. نور آفتاب تاثير مخربي روي بافت پيوندي و فيبرهاي الاستيک سينه ها داشته و موجب پيري زودرس آنها مي شود. بنابراين هميشه پيش از قرار گرفتن در معرض نور شديد آفتاب پستانها را با لوشن ضد آفتاب بپوشانيد.
 
 آيا حجم سينه ها با ديگر تغيير و تحولات بدن فرق مي کند؟
 با افزايش وزن، بافت چربي موجود در پستانها و در نتيجه حجمشان افزوده مي شود. در مقابل با کاهش وزن بافت پيوندي و الاستيک نامتغير باقي مانده و بافت چربي کاهش مي يابد. از آنجايي که تغيير وزن موجب نابودي رشته هاي الاستيک و شل شدن پوست مي شوند، بهتر است از تغييرات راديکالي وزن جلوگيري نمود.
 
 يکي از پيامد هاي حاملگي افزايش حجم پستانهاست. اصولاً پس از خاتمه دوران شيردهي که پستانها به حالت اوليه خود باز مي گردند، کمي جمع و چروکيده مي شوند. مکمل هاي استروژن و پروژسترون، دارو، اختلالات هورموني، يائسگي و در نهايت کهولت نيز هر کدام به نحوي موجب تغييرات عديده در حجم پستانها مي شوند. با بالارفتن سن پوست نازکتر شده و هورمونها در بدن افزايش مي يابند که به نوبه خود باعث جمع شدن لوبولهاي پستان مي شود. اما نگران نباشيد يک روش طبيعي براي حفظ طراوت و شادابي پستانها وجود دارد آنهم : آميزش جنسي مداوم در طول زندگي
 
 سوتين، لازمه پستانهاي بزرگ!
 وزن زياد سينه ها طي مدت طولاني موجب آويزان شدن آنها مي شود. استفاده از سوتين باعث حفظ الاستيسيتي يا حالت کشسان پوست مي شود. به هر حال بدون در نظر گرفتن سايز پستانها پوشيدن سوتين به هنگام ورزشهايي از قبيل دو و ديگر فعاليتهاي پرشي توصيه مي شود. زنان حامله و شيرده نيز مي بايستي از سينه بند استفاده کنند، اما هنگام شنا لزومي به داشتن آن نيست.
 
 بنابر ساختار پستانتان و نه مد روز يک سوتين مناسب که هم از لحاظ سايز و هم جنس بکاررفته آن احساس راحتي نماييد، انتخاب کنيد.
 
 چرا پستانها داراري فرمهاي متفاوت هستند؟
 اگر رشد غدد پستاني هم سطح و همتراز دنده ها بود شکل آنها نيز پهن و کشيده مي شد. در صورت عمودي بودن اين زشد فرم آنها نيم کره اي مي شود. حالت مياني اين باعث مي شود تا فرمهاي گوناگوني پديد آيد.
 
 چرا همه پستانهاي داراي سفتي و استحکام يکسان نيستند؟
 زمينه يک سينه شخ و سفت بيشتر بودن بافت پيوندي نسبت به بافت چربي در آنهاست و برعکس در صورت غالب بودن بافت چربي سينه ها شل تر خواهند بود.
 
 چرا معمولاً يکي از پستانها بزرگتر از ديگريست؟
 نيمه راست بدن انسان با نيمه چپ آن گرچه در ظاهر مشابه و متناسب بنظر مي رسد ولي در واقع کاملاً متقارن نيست. اين پديده در مورد پستانها نيز صدق مي کند. وجود دو عضو جفت متقارن در بدن بسيار نادر است.99،9% سينه هاي زنان با هم متقارن نيستند؛ بدين معني که هر کدام داراي مقدار متفاوتي از چربي، بافت پيوندي، لوبها و ديگر اجزاي تشکيل دهنده آنها مي باشند. نوک پستانها نيز مي تواند داراي تفاوتهايي در سايز، رنگ و برجستگي يا فرورفتگي باشد. برخي ناهموار و برخي داراي چند تار مو هستند.
 
 چرا پستانها در سايزهاي متفاوتي ديده مي شوند؟
 فاکتورهاي تعيين کننده در چگونگي سايز پستانها بسيارند؛ مقدار بافت پيوندي، درصد چربي بدن، ارث و تعداد حاملگي ها در زندگي در اندازه آنها تاثير چشمگيري دارد.
 
 نوک فرو رفته پستان… اين ديگر چيست؟!
 اين نوع پستان بر خلاف حالت معمول آن که برجسته است، مانند ناف در قسمت داخلي بدن قرار دارد. اين اختلال مادرزادي است و در آينده فرد را به هنگام شيردهي دچار مشکل مي سازد. البته با يک عمل جراحي مختصر مي توان اشکال را برطرف نمود.
 
 آيا امکان موزدايي در ناحيه نوک پستان وجود دارد؟
 وجود چند تار مو روي نوک پستان به دليل وجود غدد در اين ناحيه کاملاً عادي است و مو زدايي در اين مورد بي خطر است. اما از آنجايي که پوست نوک پستان حساس است بهتر است براي جلوگيري از عفونت به جاي کندن مو از ريشه، روزانه آن را تراشيد.
 
 مواظب طرز ايستادن، نشستن و راه رفتن خود باشيد!
 هميشه حالت کمر و ستون مهره هاي خود را کنترل کنيد. راست نشسته و عميق نفس بکشيد. خميده نشستن مستمر در درازا موجب استهلاک ماهيچه هاي کمر و سينه و در نتيجه باعث آويزان شدن سينه ها مي شود. در يک آينه به حلت نيم رخ بايستيد. شانه ها را عقب داده و چانه را بالا بگيريد. چه تفاوتي حس مي کنيد؟
 
 تمرينات صورت
 سعي کنيد روزي بيست بار با انقباض ماهيچه هاي گردن ماهيچه پکتوراليس بزرگ (ماهيچه واقع در زير پستانها) را نرمش دهيد. تمرين ديگر تلفظ حرف «ايکس»، آنهم با باز کردن هر چه بيشتر دهان است. انجام اين تمرين روزي 20-10 با توصيه مي شود.
 
 از گرما خودداري نماييد!
 حرارت حاصل از تابش آفتاب و يا آبتني با آب داغ موجب منبسط شدن رگها و کند شدن جريان خون در رگهاي سينه مي شود؛ از طرفي قبلاً نيز اشاره شد که قرارگيري در معرض نور شديد آفتاب باعث پيري پيش از موعد پوست، زايل شدن رشته هاي الاستيک و در نتيجه چروکيده شدن آن مي شود.
 
 از اين رو توصيه مي شود سينه هاي خود را از حرارت شديد بدور نگه داريد و سعي کنيد با آب خنک پستانها را مالش داده و با تحريک جريان خون در رگها، بافت آنها را تقويت کنيد. يک دوش دو دقيقه اي آب سرد براي سينه هاي کوچک و سه دقيقه اي براي سايز بزرگ توصيه مي شود. دوش آب سرد گردش خون در رگها را سرعت بخشيده و به دفع توکسين ها (مواد سمي) کمک مي کند.
 
 توجه: در انجام اين تمرينات از يک دوش استفاده کنيد و سينه ها را با يک حرکت چرخشي مالش دهيد. در صورت عدم دشترسي به دوش مي توانيد با يک ليف ابري بزرگ آب سرد را کم کم روي سينه بريزيد و آن را بماليد.
 
 شنا
 شنا يکي از ورزشهاي مناسب براي سينه هاست؛ بخصوص شناي قورباغه، آنهم بدليل اين که ماهيچه هاي پشت و سينه را وادار به مقاومت در مقابل فشار آب مي کند. در واقع فشار آب خود نوعي ماساژ فوق العاده براي سينه ها حساب مي شود. براي تمرين بيشتر مي توانيد پاها را در کف استخر بگذاريد تا جايي که آب شانه هايتان را بپوشاند. دستها را بالا برده و آهسته در جلوي خود پايين آوريد. 10 بار اين عمل را تکرار کنيد.
 
 استفاده از کرم ها و لوشنهاي مخصوص سينه
 استفاده از کرمهاي مخصوص علي رغم تبليغات گاه اغراق آميزشان شايد معجزه اي در پستانها ايجاد نکنند اما مصرف آنها در حفظ حالت ارتجاعي آنها بي تاثير نيست. استفاده از عصاره هاي گياهي و يا بيولوژيکي روي سينه ها علاوه بر اينکه ما را به ماساژ سينه ها وادار مي سازند، نقش بسزايي در حفظ رشته هاي کشسان سينه دارد.
 
 هنگام قرار گرفتن در نور آفتاب نيز سعي کنيد براي حفظ پوست از مضرات اشعه ماوراي بنفش از کرمهاي ضد آفتاب استفاده نماييد. پس از هر بار دوش گرفتن بدن خود را با لوشن هاي مخصوص نرم و مرطوب کنيد تا پوست رطوبت از دست داده خود را باز يابد.